Ὁ ὅσιος Ἀγάθων (14ος αἰ.)

Γιά τόν κτίτορα τῆς ἱερᾶς μονῆς Ἀγάθωνος, πού τιμᾶται στήν Παναγία, λόγω τῆς ἐκεῖ θαυματουργῆς εἰκόνας τῆς Θεοτόκου, καί στή Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος, λείπουν πολλά βιογραφικά στοιχεῖα. Μετά τήν καθίζηση πλησιόχωρης μονῆς καί τήν ἀνεύρεση τῆς εἰκόνας τῆς Θεοτόκου ὑπό τοῦ ὁσίου, κτίσθηκε ἀπό τόν ἴδιο ἡ νέα σημερινή μονή, ἡ ὁποία ἔλαβε ἀπό τούς μαθητές ροῦ ὁσίου τό ὄνομα τοῦ κτίτορος καί πρώτου ἡγουμένου της. Κατά νεώτερες ἔρευνες ὁ βίος τοῦ ὁσίου Ἀγάθωνος σχετίζεται μέ τόν βίο τοῦ ἐξ Ὑπάτης ὁσίου Ἀθανασίου τοῦ Μετεωρίτη, τόν ὁποῖο ὁ Ἀγάθων ἀκολούθησε στό Ἅγιον Ὄρος. Ἔτσι ὁ ὅσιος Ἀγάθων συναριθμεῖται καί συντιμᾶται μετά τῶν Ἁγιορειτῶν ὁσίων καί ὁ χρόνος τῆς ἀκμῆς του ὁρίζεται ὁ 14^ος αἰώνας.

Ἀξίζει νά σημειωθεῖ πώς καί στό Ἅγιον Ὄρος καί στήν πρώτη μεγάλη μονή τῶν Μετεώρων, πού ἵδρυσε ὁ ὅσιος Ἀθανάσιος, τιμᾶται ἡ Θεοτόκος καί ἡ Μεταμόρφωση τοῦ Σωτῆρος. Τό 1959 στή νότια πλευρά τοῦ ὡραίου Καθολικοῦ τῆς ἱερᾶς μονῆς, κατόπιν ἀνασκαφῶν, βρέθηκε ὁ τάφος τοῦ ὁσίου καί τά χαριτόβρυτα τίμια λείψανά του.

Ἡ ἀρχαιότερη εἰκόνα τοῦ ἁγίου εἶναι σέ τοιχογραφία τοῦ 16^ου αἰῶνος στό παρεκκλήσι τῆς μονῆς τοῦ ἁγίου Ἰωάννου τοῦ Προδρόμου. Ἀνέκδοτη «Ἀσματική Ἀκολουθία τοῦ ὁσίου καί θεοφόρου πατρός ἡμῶν Ἀγάθωνος, κτίτορος τῆς ἐν Φθιώτιδι ὁμωνύμου μονῆς, ποιηθεῖσα ἐν Ἁγίῳ Ὄρει ὑπό τοῦ ἀειμνήστου μοναχοῦ Γερασίμου Μικραγιαννανίτου, Ὑμνογράφου τῆς Μεγάλης τοῦ Χριστοῦ Ἐκκλησίας» ὑπάρχει στή μονή του. Ἡ μνήμη του τιμᾶται στις 7 Αὐγούστου. Ὁ ὅσιος Ἀγάθων ἀποτελεῖ κεντρική μορφή τοῦ φθιωτικοῦ μοναχισμοῦ καί ἡ φημισμένη μονή του προσέφερε πολλά στούς ἀγώνες τοῦ Ἔθνους καί σήμερα ἀποτελεῖ πανρουμελιωτικό θεομητορικό προσκύνημα.