Ημερομηνία:
Αναδημοσίευση από τον επίσημο ιστότοπο του Οικουμενικού Πατριαρχείου www.ec-patr.org
Ἀντιφώνησις τῆς Α.Θ.Παναγιότητος τοῦ Οἰκουμενικοῦ Πατριάρχου κ.κ. Βαρθολομαίου κατά τήν ἐπίσημον Δοξολογίαν εἰς τήν Ἱεράν Μονήν Ἀγάθωνος
(Κυριακή, 25 Ἰουνίου 2023)
* * *
Ἱερώτατε Μητροπολῖτα Φθιώτιδος κ. Συμεών, Ποιμενάρχα τῆς θεοτηρήτου ταύτης Ἐπαρχίας,
Τιμιώτατοι ἀδελφοί Ἀρχιερεῖς,
Εὐλαβέστατοι κληρικοί,
Ἐντιμολογιώτατοι Ἄρχοντες Ὀφφικιάλιοι,
Ἐξοχώτατοι καί Ἐντιμότατοι Ἄρχοντες καί λοιποί ἐκπρόσωποι τῶν Ἀρχῶν,
Τέκνα ἐν Κυρίῳ περιπόθητα,
Διερχόμενοι ἀποστολικῶς τήν εὐλογημένην, ἁγιοτόκον καί ἡρωοτόκον γῆν τῆς Θεσσαλίας, ἱστάμεθα ἱκέται, ἐπιθυμίαν σφοδράν καί μύχιον πόθον ἐκπληροῦντες νά προσκυνήσωμεν τό ἄφθαρτον σκῆνος τοῦ προσφάτως συμπεριληφθέντος, ἐπινεύσει τῆς ἡμετέρας Μετριότητος καί ἀποφάνσει τῆς περί ἡμᾶς Ἁγίας καί Ἱερᾶς Συνόδου, εἰς τό Ἁγιολόγιον τῆς Ὀρθοδόξου Ἐκκλησίας, Βησσαρίωνος τοῦ Ὁσίου. Ἰδού, λοιπόν, ἐν ταπεινώσει καί κατανύξει εὑρισκόμεθα ἐν τῷ μέσῳ υμῶν, ἀδελφοί καί τέκνα, καταθέτοντες τήν εὐλάβειάν μας εἰς τόν Ὅσιόν σας, ὁ ὁποῖος ἠξιώθη ἐν βίῳ «ἐνορᾶν τήν τοῦ Θεοῦ ἀγαθότητα καί σοφίαν» καί μετουσίωσεν αὐτήν καί τόν μοναχικόν δόλιχον του ἐν βίῳ εἰς θαῦμα καί σημεῖον «πολλῷ τῶν διά φύσεως τελουμένων ὡραιότερον».
«Εὐφραίνου ἐν Κυρίῳ, ἡ περιάκουστος Μητρόπολις Φθίας, ἡ πολλούς ἁγίους ἐκθρέψασα, πάλαι τε καὶ νῦν, ἐξ ὧν καὶ τὸν ἔσχατον, Ὁσιώτατον Ἱερομόναχον Βησσαρίωνα τὸν Ἀγαθωνίτην, τόν πρό αὐτοῦ ἁγίων Πατέρων, ζηλωτήν ἐν τοῖς ἔργοις καὶ ὁμότροπον» (Τροπάριον Λιτῆς ἀσματικῆς ἀκολουθίας τοῦ Ὁσίου).
Ἀγάλλονται ἀπόψε ἡ κώμη Πεταλιδίου, ἡ φύσασα λαμπρῶς τόν Ὅσιον, ὕστερον δέ ἡ Φθία καί Ἀγάθωνος ἡ Μάνδρα, ὁ Δῆμος τοῦ Ταϋγέτου καί ἕτεροι τόποι τῆς εὐλογημένης Ἑλλάδος, ὅτι ἐν ταῖς καρδίαις τῶν πιστῶν σας «ἐφάνη τά ἀξιάκουστα» τοῦ Ὁσίου, ἁγιάζοντα καί τόν τόπον καί τάς ψυχάς. Χαίρετε ἀδελφοί ἅγιοι Φθιώτιδος καί Μεσσσηνίας καί σύμπασα ἡ χορεία τῶν ἀδελφῶν Ἱεραρχῶν, τοῦ τιμίου πρεσβυτερίου, τῆς ἐν Χριστῷ διακονίας, τοῦ θεολέκτου λαοῦ, ὅτι πηγή ἰαμάτων κατέστη τό θεῖον σκῆνος αὐτοῦ, πάσας θεραπεῦον τάς νόσους, ψυχῆς καί σώματος. Τήν ἑσπέραν αὐτήν, λοιπόν, ὁ Πατριάρχης σας προσέρχεται εὐλαβῶς ταπεινός προσκυνητής τῆς Χάριτος τοῦ Ὁσίου σας, τοῦ Ἁγίου τῆς Ἐκκλησίας μας.
Ὁ Ὅσιος Βησσαρίων ἐξεχείλιζεν ἀπό ἀγάπην πρός τόν Θεόν καί πρός τόν συνάνθρωπον, ἡ οποία ἄδολος ἀγάπη του μετεβλήθη εἰς ἔργα εὐποιίας. Ἡ πρός ἀλλήλους ἀγάπη εἶναι ἡ πηγή καί ρίζα καί κορυφή πάντων τῶν ἀγαθῶν. Ἡ ἀγάπη αὕτη, ἡ μείζων πασῶν τῶν ἀρετῶν, ἦτο κτῆμα τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος. Τά ἔργα ἀγάπης του δέν ἦταν μία ἁπλῆ κοινωνική δραστηριότης. Ἦταν ἡ πλήρης Χριστοῦ καρδία του. Ἦταν ἐπί πλέον ὁ καρπός μιᾶς ἀκαταπαύστου ἐργασίας τῶν ἀρετῶν καί μιμήσεως τῶν ἁγίων. Ὅπως ἡ φίλεργος καί φιλόπονος μέλισσα συνάγει ἀπό κάθε δένδρον τά εὐωδέστατα ἄνθη καί ἐργάζεται τό γλυκύτατον μέλι, τοιουτοτρόπως καί ὁ Ἅγιος Βησσαρίων ἐσύναξε κάθε ἀρετήν καί παρεσκεύασε τό ἡδύτατον μέλι τῆς ἁγιότητος.
Ὁ Ἅγιός μας, ἐλεήμων. Ὑπῆρξε τόσον ἀφιλάργυρος, ὥστε ἐπεδίωκε νά εὕρῃ χρηστούς καί ἀγαθοεργούς τρόπους νά δαπανήσῃ τά χρήματα τά ὁποῖα περιήρχοντο εἰς χεῖράς του. Ἀληθῶς, ἀνέδειξε τήν Μονήν του αυτήν «ταμεῖον ἐλέους καί φιλανθρωπίας», καί μάλιστα εἰς μίαν δύσκολον ἐποχήν διά τό εὐσεβές Γένος μας καί τόν ἐνταῦθα λαόν∙ τήν ἐποχήν τῆς Γερμανικῆς Κατοχῆς καί τοῦ Ἐμφυλίου Πολέμου καί κατέστησεν ἑαυτόν το ἀκένωτον ρεῖθρον τῆς ἐλεημοσύνης.
Εἶναι γνωστόν, ἄλλωστε, ὅτι ἡ παρουσία τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος κατά τήν προλεχθεῖσαν ζοφεράν περίοδον ἀποδεικνύει ὅτι ὁ Θεός πάντοτε σκεπάζει τόν λαόν μας καί εἰς τάς δυσκόλους στιγμάς, παρά τάς δοκιμασίας τάς ὁποίας διέρχεται, τοῦ ἀποστέλλει ὁσίας πνευματικάς μορφάς, αἱ ὁποῖαι τόν ἀναπαύουν, τόν συνδράμουν, τόν καθοδηγοῦν.
Ὁ Ὅσιός μας, λειτουργός τοῦ Ὑψίστου. Φιλακόλουθος, ἄριστος γνώστης τοῦ λειτουργικοῦ τυπικοῦ, ἱεροπρεπής, εὐπρεπής, ἔλαμπεν ὁλόκληρος ἐνδεδυμένος τά ἱερατικά του ἄμφια, ἀλλά καί τό ἁπλοῦν μέλαν μοναχικόν τριβώνιον. Εἶχε πλήρη τήν συναίσθησιν ὅτι κατά τήν τέλεσιν τοῦ μυστηρίου τῆς Θείας Εὐχαριστίας ὁ Χριστός ἱερουργεῖ τό μυστήριον διά τῶν πηλίνων χειρῶν τῶν λειτουργῶν του.
Ὁ Ἅγιος, πνευματικός ὁδηγός καί καθοδηγητής ψυχῶν. Ἐκέκτητο τό χάρισμα καί τήν δωρεάν τοῦ Θεοῦ νά προσεγγίζῃ πάντα ἄνθρωπον καί νά ἐπιδρᾷ εὐεργετικῶς εἰς τήν ψυχήν του. Ἀνέπαυεν ὑπό τό ἐπιτραχήλιόν του χιλιάδας ψυχῶν. Ἀποτελεῖ, ἀληθῶς δι᾽ ὅλους τούς κληρικούς, τύπον καί ὑπογραμμόν, πρότυπον διδασκάλου ἐν τῇ ἀσκήσει τοῦ ὑψηλοῦ λειτουργήματός των.
Ὁ Ὅσιος Βησσαρίων, «διά τῆς τῶν σημείων ἐπιδείξεως», ἐχειραγώγησεν εἰς τήν πίστιν τόν λαόν τοῦ Θεοῦ καί τόν ἀνεκούφισεν εἰς χρόνους πειρασμικούς.
Ὁ Ὅσιος Βησσαρίων ἐβίωνεν ἐν πάσαις ταῖς ἀναστροφαῖς αὐτοῦ τό ὀρθόδοξον ἦθος καί δόγμα. Ὅταν μάλιστα εἰς τήν Μονήν του ἐνεφανίσθη θεολόγος τις, ἰσχυριζόμενος ὅτι δέν εἶναι δυνατόν ἡ Ἐκκλησία νά πορεύεται εἰς τήν σύγχρονον ἐποχήν μέ δόγματα καί κανόνας, τά ὁποῖα ἐθέσπισαν Σύνοδοι πρό δεκαπέντε αἰώνων, τῷ ἀπήντησεν ὅτι «Αἱ ἀποφάσεις τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων ἔχουν αἰώνιον κῦρος καί θά καθοδηγοῦν τήν Ἐκκλησίαν μέχρι τῆς συντελείας τοῦ κόσμου» (Ἀρχιμ. Δαμασκηνοῦ Ζαχαράκη, «Βησσαρίων Ἀγαθωνίτης, ὁ ἐλεήμων πνευματικός», Ἱ. Μονή Ἀγάθωνος 2017, σελ. 146).
Ἡ ζωή τοῦ Ἁγίου Βησσαρίωνος ἔλαμψεν ὡς πολύεδρος καί λαμπρότατος ἀδάμας. Μελετῶντες τήν ζωήν καί τά ἔργα του μένομεν ἔκθαμβοι καί δέν δυνάμεθα νά ἐπιλέξωμεν τί νά πρωτοθαυμάσωμεν. Καθαρά, ἀνωτέρα, ἁγία ζωή, συνεχεῖς καί ἀδιάκοποι ἱεραί προσπάθειαι. Πνευματική ὡριμότης. Ὑποδειγματική ταπείνωσις καί ἀνεξικακία. Φρόνημα γνησίως ἐκκλησιαστικόν. Ἀνεπτυγμένον εἰς μέγιστον βαθμόν αἴσθημα εὐθύνης. Πόθος σφοδρός πρός τήν ἰσάγγελον μοναχικήν πολιτείαν. Ποικίλη ὑπέροχος κοινωνική δραστηριότης. Χριστομίμητος ἀληθῶς ποιμήν καί φιλόστοργος πατήρ.
Ἐφήρμοσε τό Εὐαγγέλιον ἐν τῇ πράξει, ἀποβάς ὁ ἴδιος ἡ καλή ἀγγελία, τό ἔμπρακτον εὐαγγέλιον, πρός τόν συνάνθρωπον. Ἐκέκτητο τό φρόνημα τῆς θυσίας, διό καί ὁ Κύριος πάσης εὐδοκίας καί χάριτος τόν ἐστεφάνωσε μέ τό «τέλειον δώρημα», ἐμφανίσας αὐτόν ἐν δόξῃ νά κρατῇ ἄφθαρτον εἰς τήν ἁγίαν χεῖρα του τό εὐαγγέλιον τῆς σωτηρίας καί πέραν τοῦ τάφου.
Ἀπόψε, εὑρισκόμενοι ἐνώπιον τοῦ Σκήνους τοῦ Ὁσίου Βησσαρίωνος, ἐν τῇ Μονῇ τῆς ἀσκήσεώς του, ἀναπολοῦμεν. Ὁ Πατριάρχης σας καί ὅλοι μαζί, εὑρισκόμενοι ἐν τόπῳ ἁγίῳ, ἀναπολοῦμεν καί μιμνησκόμεθα. Ἀναπολοῦμεν τό παρελθόν τῆς ἁγιότητος, τῆς θυσίας, τῆς προσευχῆς, τοῦ θαύματος, τῶν δακρύων, τῶν ὀδυρμῶν, τοῦ πένθους καί τῆς χαρᾶς. Ἀσφαλῶς δέν εἶναι ἡ ὥρα ἐξιστορήσεως πράξεων καί γεγονότων. Εἶναι ὥρα ἑσπερινοῦ ἱλαροῦ φωτός, ἁγίας δόξης∙ ὥρα περισυλλογῆς. Εἶναι ἡ ὥρα τῆς ἱστορίας, τήν ὁποίαν μᾶς διδάσκει ὁ Ὅσιός μας.
Καί ἐξηγούμεθα:
Προερχόμεθα ἐκ τοῦ Βυζαντίου, ὅπου ἐπί δύο χιλιάδες καί πλέον ἔτη, ἀκοίμητος καίει ἡ κανδήλα τῆς ἀμωμήτου Ὀρθοδόξου πίστεως καί τοῦ Γένους μας, ὅπου φυλάσσονται «οἱ θησαυροί τῆς σοφίας καί τῆς γνώσεως οἱ ἀπόκρυφοι». Ἤλθομεν εἰς τό «παρακλάδι» τοῦτο τοῦ Βυζαντίου, τό Σέμνωμα τοῦ Ἁγίου Ἀγάθωνος, ὅπου «ὁ τῶν ἀρρήτων καί ἀθεάτων μυστηρίων Θεός», διά τοῦ Ὁσίου του Ἀγάθωνος, ἐνεργεῖ διαχρονικῶς τήν «νοσταλγίαν τῶν παραμέτρων», δηλαδή «μεγάλα καί ἀνεξιχνίαστα, ἔνδοξά τε καί ἐξαίσια, ὧν οὐκ ἔστιν ἀριθμός».
Μεταφερόμεθα ὀφειλετικῶς εἰς τήν ἐγγύς ἡμῶν κοιλάδα τῶν Τεμπῶν, ἐν τῇ ὁποίᾳ ἐν ροπῇ χρόνου, τήν 28ην Φεβρουαρίου τοῦ τρέχοντος ἔτους, «ἠκούσθη θρῆνος καί κλαυθμός καί ὀδυρμός πολύς», πολλῶν ἑλληνίδων μαννάδων «κλαιουσῶν τά τέκνα αὐτῶν… καί οὐκ ἤθελον παρακληθῆναι» (πρβλ. Ματθ. β’, 18)∙ μᾶλλον δέν ἠδύναντο νά εὕρουν παράκλησιν. Ἐνθυμούμεθα πάντοτε τά παιδιά ἐν τῇ προσευχῇ μας εἰς τό Φανάριον, διό καί ἡ Πατριαρχική ἐπίσκεψίς μας εἰς Θεσσαλίαν ἤρχισε προχθές μέ τό τρισάγιον, τό ὁποῖον ἐψάλαμεν εἰς τόν τόπον τῆς τραγωδίας ὑπέρ ἀναπαύσεως τῶν ψυχῶν των. Ἰδιαιτέρως, ὅμως, τά ἐνθυμούμεθα καί ἀπόψε. Καί δεόμεθα τοῦ Κυρίου πάσης παρακλήσεως νά παρακαλῇ καί νά ρίπτῃ τό θεῖον βάλσαμο τῆς παρηγορίας Του εἰς τάς πονεμένας καρδίας τῶν μητέρων καί τῶν πατέρων καί ἀδελφῶν καί συγγενῶν των∙ ὁλοκλήρου τῆς πενθούσης ἀκόμη εὐλογημένης Ἑλλάδος. Ἐκφράζομεν καί αὖθις τήν βαθυτάτην θλῖψιν καί τόν πόνον μας καί καταθέτομεν δάκρυ προσευχῆς καί ἱκεσίας, δεόμενοι ὑπέρ αὐτῶν καί ὑπέρ τῶν ζώντων καί περιλειπομένων οἰκείων των.
Ἱστάμεθα σιωπηλῶς προσευχόμενοι ἔμπροσθεν τῆς ἀπωλείας τόσων νέων ἀνθρώπων, μέ ἀνεκπληρώτους πόθους καί προσδοκίας διά τό μέλλον των, διά τό ὁποῖον καί ἐσπούδαζον τήν ἐπιστήμην. Ἔμπροσθεν τοῦ μυστηρίου τῆς ζωῆς καί τοῦ θανάτου νέων ἀνθρώπων, διά τό ὁποῖον μυστήριον εἷς σύγχρονος Ὅσιος, ὁ Σωφρόνιος τοῦ Ἔσσεξ γράφει: «Αἱ εἰδήσεις περί τῶν χιλιάδων ἀθώων ἀνθρώπων, οἵτινες ἐφονεύοντο εἰς τά πεδία τῶν μαχῶν, ἔθετον ἐνώπιόν μου τό ἄγριον θέαμα τῆς ἀνθρώπινης τραγῳδίας. Ἦτο ἀδύνατον νά συμβιβασθῶ πρός τό γεγονός ὅτι πλῆθος νεαρῶν ὑπάρξεων ἐθερίζετο βιαίως, καί δή μετά παράφρονος σκληρότητος. Θά ἠδυνάμην νά εὐρίσκωμαι καί ἐγώ είς τάς τάξεις αὐτῶν…». Καί διερωτᾶτο: «Διά ποῖον λόγον ἐγεννήθην… Μόλις ἀνήφθη ἐντός ἐμοῦ τό πῦρ τῶν καλῶν ἐπιθυμιῶν, ἡ ἀναζήτησις τῆς τελειότητος ἡ χαρακτηρίζουσα τήν νεότητα, ὁ ἐνθουσιασμός διά τό φῶς τῆς γνώσεως, ἥτις ἐναγκαλίζεται τά πάντα. Καί νῦν νά ἐγκαταλείψῃ τις πάντα ταῦτα; Καί διά ποίου τρόπου;»
Κρίνομεν ὅτι ὑφίσταται σχετική ἀναλογία. Εἰς τά ἀγωνιώδη ταῦτα ἐρωτήματα ἡ φιλόστοργος Μήτηρ Ἐκκλησία, θάλπουσα ἐν ἀγάπῃ τά τέκνα αὐτῆς, παρηγορεῖ ταῦτα ἀληθῶς. Τοῦτο εἶναι τό ἔργον αὐτῆς «ἕως ἡμέρα ἐστί», ὅπως τό ἐξέφραζεν ὁ Ὅσιος Βησσαρίων ὁ Ἀγαθωνίτης, ἡ ζῶσα παράκλησις τῶν πονεμένων, καί δή τῶν νέων ἀνθρώπων τῆς ἐποχῆς του καί ἀπό τῆς κοιμήσεώς του μέχρι σήμερον καί εἰς τό διηνεκές.
Ἱστάμενοι ἔκθαμβοι ἐνώπιον τοῦ ἐκπάγλου φωτός τοῦ διαχεομένου ἀπό τοῦ ἀφθάρτου σκήνους του∙ ἱστάμενοι εἰς τόν τόπον τοῦτον τῆς Ἱερᾶς Μονῆς Ἀγάθωνος, τῆς Μονῆς τῆς παρακλήσεως τοῦ Ὁσίου, παρακαλοῦμεν καί προτρεπόμεθα καί ἀντιβολοῦμεν: «Θαρσεῖτε, ἀδελφοί καί τέκνα∙ μή πτοεῖσθε»! Ἀδελφοί πονεμένοι, θαρσεῖτε∙ τό ἔσχατον ἐν τῇ ἱστορίᾳ καί πέραν αὐτῆς δέν εἶναι ὁ θάνατος∙ εἶναι ὁ κυριεύων τῆς ζωῆς καί δεσπόζων τοῦ θανάτου∙ ὁ Κύριός μας: « ἡ ὁδός καί ἡ ἀλήθεια καί ἡ ζωή» (Ἰωάν. ιδ’, 6).
Ἱστάμενοι ἐν τόπῳ ἀπαραμίλλου φυσικοῦ κάλλους, εὐτόνως βοῶμεν: «Καί είδον οὐρανόν καινόν καί γῆν καινήν»! … «Ὡς ἐμεγαλύνθη τά ἔργα σου Κύριε, πάντα ἐν σοφίᾳ ἐποίησας». Εὐλογημένοι οἱ χρώμενοι και μηδέποτε καταχρώμενοι τῆ κτίσει ταύτη. Καί εἰδότες τήν πρόσφατον σεισμικήν δραστηριότητα εἰς τήν περιοχήν, ἀναπέμπομεν τήν δέησιν ἡμῶν πρός τόν ἐπιβλέποντα ἐπί τήν γῆν Κύριον καί ποιοῦντα αὐτήν τρέμειν, ὅπως ρύσηται ἡμᾶς ἀπό τῆς φοβερᾶς τοῦ σεισμοῦ ἀπειλῆς.
Ἀδελφοί καί πατέρες,
Ἡ ἀνάπαυσις τοῦ Πατριάρχου σας εἶναι τό θεωρεῖν τήν χαράν καί τήν ἀνακούφισιν τῶν ὅπου γῆς πνευματικῶν τέκνων του. Ἀσφαλῶς ἀδύνατος ἡ θέα τοῦ Θεοῦ∙ Θεόν οὐδείς ἑώρακε πώποτε. Ἀντικρίζοντες, ὅμως, τά λάμποντα ἀπό χαράν καί εὐφροσύνην πρόσωπά σας, βιοῦντες ἀπόψε ἕν ἐπί πλέον θαῦμα τοῦ Ὁσίου Βησσαρίωνος, εὐχαριστοῦμεν πᾶσι ἀπό τοῦ Ἱερωτάτου Ποιμενάρχου μέχρι τῆς κάθε ψυχῆς, θλιβομένης καί καταπονουμένης ἐν τῷ βίῳ τούτῳ καί τοῦ ἐλέους τοῦ Θεοῦ ἐπιδεομένης, καί ἀπονέμοντες εις όλους τήν Πατριαρχικήν εὐλογίαν καί εὐχήν, δεόμεθα τοῦ χοροῦ τῶν Πατέρων τῆς Μονῆς τοῦ Ἀγάθωνος καί ἰδιαιτέρως τοῦ θεοφιλεστάτου θύτου αὐτῆς καί τῆς Φθίας λαμπροῦ φύλακος καί προστάτου, τῆς τῶν πενήτων χαρᾶς καί ἀκριβεστάτου τύπου τῆς Ὀρθοδόξου εὐσεβείας Ὁσίου Βησσαρίωνος, νά σκέπουν καί νά φυλάσσουν ἀσινές καί αλώβητον τό Γένος ἡμῶν, νά πρεσβεύουν ὑπέρ τῆς Μητρός Ἐκκλησίας καί τῆς Ἁγιωτάτης Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος καί τοῦ κόσμου παντός, μάλιστα τοῦ ἱεροῦ Ὀρθοδόξου λήμματος τῆς ἱστορικῆς Ἱερᾶς Μητροπόλεως ταύτης, καί καθώς ἀναχωροῦμεν ἐντός ὀλίγου διά τήν ἕδραν μας ἐμπιστευόμεθα ἑαυτούς εἰς τάς θεοπειθεῖς προσευχάς σας, ὑμᾶς δέ πάντας εἰς τόν λόγον τῆς Χάριτος τοῦ Κυρίου καί καταλείπομεν ὑμῖν ὁλόθυμον τήν Ἀποστολικήν ἀπό τῆς πόλεως Κωνσταντίνου τοῦ Μεγάλου εὐλογίαν:
Ἡ Χάρις τοῦ Κυρίου ἡμῶν Ἰησοῦ Χριστοῦ καί ἡ ἀγάπη τοῦ Θεοῦ καί Πατρός καί ἡ κοινωνία τοῦ Ἁγίου Πνεύματος, νά εἶναι μαζί σας, ταῖς πρεσβείαις τοῦ Ὁσίου Βησσαρίωνος.
Χαίρετε ἐν Κυρίῳ∙ καί πάλιν ἐρῶ: Χαίρετε ἀδελφοί καί πατέρες καί τέκνα φιλόθεα. Ἀμήν!
ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟ VIDEO ΜΕ ΤΗΝ ΑΝΤΙΦΩΝΗΣΗ ΤΟΥ ΠΑΝΑΓΙΩΤΑΤΟΥ ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΟΥ ΠΑΤΡΙΑΡΧΟΥ κ.κ. ΒΑΡΘΟΛΟΜΑΙΟΥ
