Δεύτερη μέρα εργασιών του ΙΣΤ' Πανελληνίου Λειτουργικού Συμποσίου

Συνεχίσθηκαν σήμερα Τρίτη 20 Σεπτεμβρίου οι εργασίες του ΙΣΤ΄ Πανελληνίου Λειτουργικού Συμποσίου Στελεχών Ιερών Μητροπόλεων, το ο­ποί­ο δι­ορ­γα­νώ­νει η Ι­ε­ρά Σύ­νο­δος της Εκ­κλη­σί­ας της Ελ­λά­δος στην Ιερά Μητρόπολη Φθιώτιδος, με τη συμμετοχή και των Σεβασμιωτάτων Μητροπολιτών Σερρών και Νιγρίτης κ. Θεολόγου, Θηβών και Λεβαδείας κ. Γεωργίου, Κίτρους και Κατερίνης κ. Γεωργίου. Οι εργασίες φιλοξενούνται  στό Πνευματικό – Διοικητικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος  με τη συμμετοχή 80 εκπροσώπων από 67 Ιερές Μητροπόλεις. Γε­νι­κό θέ­μα του Συμ­πο­σί­ου, το ο­ποί­ο έ­χει θέ­σει υ­πό την αι­γί­δα του ο Μα­κα­ρι­ώ­τα­τος Αρ­χι­ε­πί­σκο­πος Α­θη­νών και Πά­σης Ελ­λά­δος κ. Ι­ε­ρώ­νυ­μος, εί­ναι:

«ΤΟ ΑΓΙΟΛΟΓΙΟΝ ΤΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ»

      Το πρωί τελέσθηκε Αρχιερατική Θεία Λειτουργία στον Ιερό Ναό Αγίας Παρασκευής Ν. Άμπλιανης προεξάρχοντος του Σεβασμιωτάτου Μητροπολίτου μας κ. Νικολάου, με τη συμμετοχή όλων των εκπροσώπων – συνέδρων, ενώ στο Ιερό Βήμα παρέστη συμπροσευχόμενος ο Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Καισαριανής, Βύρωνος και Υμηττού κ. Δανιήλ.

Ακολούθως στο Πνευματικό κέντρο του Ιερού Ναού παρετέθη πλούσιο πρωινό σε όλους τους παρισταμένους.

       Κατόπιν στο Πνευματικό – Διοικητικό Κέντρο της Ιεράς Μητροπόλεως Φθιώτιδος συνεχίστηκαν οι εργασίες του Συμπο-σίου σε δεύτερη συνεδρία με προεδρεύοντα τον Πανοσιολογιώ-τατο Αρχιμανδρίτη π. Νικόλαο Ιωαννίδη, Καθηγητή της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, κατά την οποία ομίλησαν οι παρακάτω αναφερόμενοι με τα εξής θέματα:

Ο πρώτος εισηγητής Ελλογιμώτατος κ. Συμεών Πασχαλίδης,  Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης ανέπτυξε το θέμα : «Πηγές, συλλογές και εκδόσεις στήν παλαιότερη καί σύγχρονη αγιολογική έρευνα».  Ο ομιλητής ανέφερε ότι: «... η κωδικοποίηση των εκδόσεων των αγιολογικών πηγών θεραπεύεται σήμερα μέσα από σημαντικά εργαλεία μελέτης» (instrumenta studiorum), όπως η Bibliotheca Hagiographica Graeca, αλλά πλέον και μέσα από ηλεκτρονικές πηγές (Βάσεις Δεδομένων, Κατάλογοι αγιολογικών χειρογράφων κ.α.)».

Η  δεύτερη εισηγήτρια κ. Ἀριάδνη Σαραντουλάκου, Δρ. Θεολογίας, ΕΔΙΠ Πανεπιστημίου Αθηνών, παρουσίασε το θέμα : «Η αγιολογική αφηματολογία: Βιογράφοι και Συναξαριστές των Αγίων». Η ομιλήτρια τόνισε ότι : «Η θεολογική κάθαρση από παρεισφρήσεις αιρετικών στοιχείων πού αλλοιώνουν την δογματική ακρίβεια η ιστορικότητα των αγιολογικών κειμένων όπως και η σχέση ύφους και περιεχομένου τους πού πέρασε διακυμάνσεις ως προς το αν το «υψηλό» περιεχόμενο θέματος πού διαχειρίζονται χρειάζεται ή όχι ρητορικό καλλωπισμό, δίνουν απάντηση στην σπουδαιότητα του ρόλου του αγιογράφου στην συγγραφή ενός κειμένου η τέχνη συγγραφής αποτελεί το «όχημα» και ο αγιογράφος το μέσο διάδοσης των αγίων στούς αναγνώστες ή ακροατήριο».

 Ο τρίτος εισηγητής Ελλογιμώτατος κ. Παναγιώτης Σκαλτσής, Καθηγητής του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης παρουσίασε το θέμα : «Ο λειτουργικός χαρακτήρας της μνήμης των Αγίων». Ο ομιλητής τόνισε ότι: «Οι άγιοι κοσμούν το λειτουργικό έτος, το εμπλουτίζουν και προβάλλουν την αγάπη των προς την Εκκλησία και τον άνθρωπο. Και τούτο διότι θεωρούνται μιμητές της ζωής και του πάθους του Χριστού και σε καθημερινή βάση προβάλλουν το μυστήριο της Θείας Οικονομίας».

Μετά το σύντομο διάλειμμα επαναλήφθηκαν οι εργασίες με την Τρίτη Συνεδρία υπό την προεδρία του Ελλογιμωτάτου κ. Γεωργίου Φίλια Καθηγητού της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών.

 Ο πρώτος εισηγητής Σεβασμιώτατος Μητροπολίτης Σερρών καί Νιγρίτης κ. Θεολόγος, ανέπτυξε το θέμα: «Οι  Νεομάρτυρες». Ο Σεβασμιώτατος ανέφερε πως: «...Μία ξεχωριστή θέση μέσα στό πολύφωτο νοητό στερέωμα της αγίας Εκκλησίας μας κατέχουν οι πολύαθλοι Νεομάρτυρες, οι οποίοι στην μακράν και ασέληνη νύκτα του εθνικού μας βίου, που ξεκίνησε μετά την πτώση της Βασιλίδος στους Οθωμανούς Τούρκους, ανεδείχθησαν τα έμψυχα εκείνα λυχνάρια που εφώτισαν παρακλητικώς την ζωή του υπόδουλου Γένους..Οι Μάρτυρες και οι Νεομάρτυρες συνιστούν χαρισματικές πραγματικότητες μέσα στην Εκκλησία του Χριστού, που παρουσιάζουν πολλές εσωτερικές ομοιότητες, αλλά και κάποιες εξωτερικές διαφορές μεταξύ των.....».

Η δεύτερη  ει­σή­γη­ση εί­χε ως θέ­μα: «Η τιμή των ιερών λειψάνων». Ο εισηγητής  Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης κ. Νικόλαος Ιωαννίδης, Καθηγητής της Θεολογικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών, υπογράμμισε ότι: «Η τιμή πρός τα ιερά λείψανα ουδόλως σημαίνει απόδοση λατρείας, η οποία ως γνωστόν αποδίδεται μόνον στον Τριαδικό Θεό. Η περί λειψάνων θεολογία της Εκκλησίας αποτελεί ισχυρή και σαφή απάντηση στους ανά τούς αιώνες μέχρι σήμερα αγιομάχους, πού περιφρονητικά αποκαλούν τα ιερά λείψανα «κόκαλα» και μέμφονται τούς πιστούς, όπως οι εθνικοί, για ειδωλολατρεία. ».

Ο τρίτος εισηγητής Πανοσιολογιώτατος Ἀρχιμανδρίτης κ. Βαρνάβας Θεοχάρης, Γραμματεύς της Ειδικής Συνοδικής Επιτροπής Λειτουργικής Αναγεννήσεως παρουσίασε το θέμα : «Εγκωμιαστικοί Λόγοι στους Αγίους». Ο ομιλητής τόνισε ὅτι: «Δύο είναι οι βασικές, ποιμαντικής φύσεως, λειτουργίες των Εγκωμίων και γενικότερα των Βίων αγίων: Η μίμηση και η μνήμη. Ο ίδιος ο Θεάνθρωπος έδωσε τό μέτρο μιμήσεως γιά τούς εν Χριστώ πιστούς μέ τά κάτωθι λόγια: «ὑπόδειγμα γὰρ δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐγώ ἐποίησα ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ποιῆτε» (Ἰωάν. 13, 15). Τό δε υπόδειγμα που υπέδειξε ο Χριστός στους πιστούς είναι αυτό της θυσίας. Έτσι, από νωρίς οι μάρτυρες  θεωρήθηκαν το πρότυπο του πραγματικού μιμητή του Χριστού, ενώ ταυτόχρονα αναπτύχθηκε η θεολογία του μαρτυρίου, ιδίᾳ κατά τη διάρκεια των διωγμών».

Ο τέταρτος εισηγητής Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύ-τερος κ. Κωνσταντίνος Καραϊσαρίδης , Αναπληρωτής καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών παρουσίασε το θέμα : «Η μνημόνευση των Αγίων στη Θεία Λειτουργία». Ο ομιλητής αναπτύσσοντας το θέμα ανέφερε ότι: «...η μνημόνευση των Αγίων ερευνάται στις «Αρχαίες» λεγόμενες λειτουργίες, όπου βέβαια η μνημόνευση είχε γενικό χαρακτήρα με ανάμειξη στην μνημόνευση των τελειωθέντων αγίων, των κεκοιμημένων χριστιανών και των ήδη αγωνιζομένων ζώντων χριστιανών...» .

Ακολούθησε εποικοδομητική συζήτηση  και η καθιερωμένη μεσημβρινή διακοπή όπου προσφέρθηκε το Γεύμα.

Κατά την απογευματινή Τέταρτη Συνεδρία προήδρευσε ο Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος κ. Βασίλειος Καλλιακ-μάνης, Καθηγητής  του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και παρουσιάσθηκαν από τους εκλεκτούς ομιλητές τα εξής θέματα: 

 Η πρώτη εισήγηση είχε ως θέμα «Η τιμή των Αγίων Αγγέλων» με εισηγητή τον Ελλογιμώτατο κ. Γεώργιο Φίλια, Καθηγητή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Ο καθηγητής ανέφερε πως: «η τιμή των αγίων Αγγέλων εδράζεται επί καταγε-γραμμένων μαρτυριών και διανθίζεται με τις επί των μαρτυριών αυτών ερμηνείες σημαντικών εκκλησιαστικών συγγραφέων. Έτσι διαμορφώθηκε το σαφὲς εορτολογικό πλαίσιο της αποδόσεως τιμής προς τους αγίους Αγγέλους, γεγονός τό οποίο επέτρεψε στην Εκκλησία να τους τιμά με λαμπρότητα και να επικαλείται την προστασία και την προς τον Θεό μεσιτεία τους».

          Η δεύτερη εισήγηση ανεφέρετο στο θέμα: «Η εικονογράφηση των Αγίων». Ο Εισηγητής Αιδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος κ. Σταμάτιος Σκλήρης, Διδάκτορας Θεολογίας – Αγιογράφος ανέφερε τα κάτωθι: «...Η τιμή των Αγίων στην Αρχαία Εκκλησία αρχίζει με την τιμή προς τους κεκοιμημένους πιστούς. Αργότερα ξεχωρίζει η τιμή προς τους Επισκόπους, Μάρτυρας και Ασκητάς Στη συνέχεια αφιερώνονται ναοί στη μνήμη Αγίων, οι οποίοι ζωγραφίζονται στην κόγχη του Ιερού Βήματος...Υπάρχει στην εικονογραφία διαλεκτική σχέση μεταξύ ιστορίας και εσχατολογίας...».

Η Τρίτη  Ει­σή­γη­ση εί­χε ως θέ­μα: «Σύνθεση νεωτέρων ακολουθιών προς τιμήν των Αγίων». Ο ομιλητής, Αἰδεσιμολογιώτατος Πρωτοπρεσβύτερος κ. Θεμιστοκλής Χριστο-δούλου, Δρ. Θεολογίας, ανεφέρθη στα παρακάτω : «...H σύνταξη νέων ιερών ακολουθιών επικροτείται από την Εκκλησία με σκοπό την αγιοπνευματική προβολή των νέων αγίων. Κατά την σύνταξη οι υμνογράφοι οφείλουν να λαμβάνουν ως παράμετρό τους τη δυνατότητα κατανόησης των κειμένων τους εκ μέρους των πιστών και φυσικά δεν επιτρέπεται η αντιγραφή..... όλες οι νέες ιερὲς ακολουθίες πρέπει να λαμβάνουν την έγκριση της Ιεράς Συνόδου».

Επηκολούθησε γόνιμη συζήτηση και ενδιαφέρουσες τοποθετήσεις των συνέδρων, και μετά το Δείπνο έγινε συζήτηση επί γενικής φύσεως λειτουργικών θεμάτων .