Κυριακή ΙΕ' Λουκά

Στή σημερινή εὐαγγελική περικοπή, ἀγαπητοί μου χριστιανοί, ἔχει ἀπόλυτη ἐφαρμογή ὁ λόγος τοῦ Χριστοῦ «ἦλθε γάρ ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός». Ἡ ἔλευσή του στήν Ἱε­ρι­χώ εἶχε ἕνα καί μοναδικό σκοπό, δηλ. τήν ἀναζήτηση καί σωτηρία τοῦ Ζακχαίου. Ἦλθε στόν κόσμο γιά νά καλέσει τούς ἁμαρτωλούς σέ με­τάνοια: «οὐκ ἦλθον καλέσαι δικαίους, ἀλλά ἁμαρτωλούς εἰς μετά­νοιαν».

Τή μετοχή στό Θεανθρώπινο σῶμα τοῦ Χριστοῦ δέν τήν ἐξασφα­λίζουν οἱ ἀρετές, ἀλλά ἡ μετάνοια. Χωρίς τήν καθημερινή θλίψη καί συντριβή γιά τό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν μας οἱ ἀρετές ὄχι μόνο δέν βοη­θοῦν, ἀλλά δημιουργοῦν τήν ψευδαίσθηση τῆς εὐσεβείας καί μία ἐ­σφαλ­μένη πίστη γιά τή σωτηρία μας. Ὁ Ζακχαῖος μέ τή γνήσια με­τά­νοια σώθηκε καί μαζί του ὁλόκληρη ἡ οἰκο­γένειά του. Οἱ ἄλλοι, οἱ Φαρισαῖοι καί οἱ ὁπαδοί τους «διε­γό­γ­γυζον λέγοντες ὅτι παρά ἁμαρ­τω­λῷ ἀνδρί εἰσῆλθε κατα­λῦ­σαι».

Ἦταν βέβαια ἁμαρτωλός ὁ ἀρχιτελώνης. Μέ τή μετάνοιά του ὅμως εἰσῆλθε στή βασιλεία τοῦ Θεοῦ καί ἄφησε πίσω του τούς νομο­μα­θεῖς νά αὐτοκολακεύονται στήν παράδοση τῶν πατέρων τους. Οἱ ἀρε­τές μαζί μέ τήν μετάνοια ὁλοκληρώνουν τήν προσω­πι­κότητα τοῦ «ἐν Χρι­στῷ» ἀνα­γεν­νημένου ἀνθρώπου καί διατηροῦν καθαρή τήν εἰκόνα τοῦ Θεοῦ. Ἡ μετά­νοια γιά τόν πλούσιο Ζακχαῖο ἦταν δεύτερη γέννη­ση, ἀφοῦ ἐκείνη τήν ἡμέρα ἐξῆλθε ἀπό τόν ἑαυτό του καί εἰσῆλθε σ΄ ἕνα καινούργιο κόσμο, στή βασιλεία τῆς ἀγάπης καί τῆς δικαιο­σύ­νης.

Ἡ ἀναζήτηση εἶναι τό πρῶτο χαρακτηριστικό γνώρισμα τῆς με­τα­νοίας τοῦ Ζακχαίου: «ἐζήτει ἰδεῖν τόν Ἰησοῦν τίς ἐστι». Δέν ἔμενε ἱκανο­ποιη­μένος μέ τόν τρόπο ζωῆς του. Ζητοῦσε κάτι καλύτερο. Ζη­τοῦ­σε κάτι πού θά τόν ἀπελευθέρωνε ἀπό τίς ἐνοχές τῶν ἀδικιῶν καί τίς συνει­δη­σια­κές συγκρούσεις.

Ὅσο κι ἄν κανείς νομίζει, ὅτι ἔχει ξεπεράσει τό θέμα τῆς συ­νει­δή­σεως, πλανᾶται, γιατί ἀρκεῖ μιά στιγμή νά πυροδοτήσει τή σκε­πα­­σμένη φλό­γα τῆς συνειδήσεως γιά νά ἐκραγεῖ. Ἡ συ­νεί­­δη­ση ζεῖ καί ὑπάρχει ἀκό­μα καί στούς πιό στυγνούς ἐγκλη­­μα­τίες, γιατί εἶναι ἡ φω­νή τοῦ ζωντανοῦ Θεοῦ. Ἡ δύναμη τῆς συ­νει­δήσεως ὤθησε τόν Ζακ­­­χαῖο στήν ἀναζήτηση τοῦ Ἰησοῦ.

Ἡ ταπείνωση εἶναι τό θεμέλιο τῆς μετανοίας. Χωρίς τήν ταπεί­νω­ση ἡ μετάνοια δέν εἶναι γνήσια, εἶναι ὑποκριτική. Ὁ Ζακ­χαῖος τα­­πεινώθηκε καί ἐξευτελίσθηκε στά μάτια τοῦ κόσμου. Ὁ πό­θος τῆς συ­ναντήσεως τοῦ Ἰησοῦ τόν ἔκαμε νά μή ὑπολογίζει τά στό­μα­τα τῶν ἀνθρώπων. «Καί ἀνέ­βη ἐπί συκομορέαν ἵνα ἴδῃ αὐτόν».

Ἡ κλήση τοῦ Ἰησοῦ, «Ζακχαῖε σπεύσας κατάβηθι. Σήμερον γάρ ἐν τῷ οἶκῳ σου δεῖ με μεῖναι», ἦταν κάτι τό ἀπροσδόκητο. Κα­νείς, οὔτε φυσι­κά ὁ ἴδιος, δέν περίμενε, ὅτι ὁ Χριστός θά προ­τι­μοῦσε νά μείνει στό σπίτι του. Δώδεκα χιλιάδες ἱερεῖς, ἄνθρωποι τῆς ἀ­νω­τάτης ἑβραϊκῆς ἀριστοκρα­τίας διαβίωναν τότε στήν Ἱεριχώ καί ὁ Δι­δάσκαλος προτίμησε τή φιλο­ξε­νία τοῦ πιό ἁμαρτωλοῦ τελώνου! Ὁ Θεός ὅταν ἰδεῖ τήν μετάνοια τοῦ ἁμαρτωλοῦ πρῶτος ἀνοίγει τά σπλά­χνα τῶν οἰκτιρμῶν.

Ἡ μετάνοια, ὡς ἐσωτερικός σεισμός, τόν συγκλόνισε ὅταν εἶδε τό φωτεινό πρόσωπο τοῦ Θεανθρώπου. Ὅπως μέ τήν ἐμφάνιση τοῦ ἡλίου ἀνοίγονται τά μάτια μας καί βλέπουμε τόν ἑαυτό μας μέ ἀκρί­βεια, ἔτσι καί ἐκεῖνος ἀτενίζοντας τόν Ἰησοῦ διέκρινε τήν ἠθική του ἄβυσσο, εἶδε τό πλῆθος τῶν ἁμαρτιῶν του καί αἰσθάνθηκε ἀκατα­νί­κη­το πόθο σωτηρίας. «Τό ἀπολωλός πρόβατο ἀκολούθησε τόν καλό ποι­μέ­να».

Ἡ ἐπανόρθωση τῶν ἀδικιῶν εἶναι τό τελευταῖο καί ἀπαραίτητο στά­διο τῆς μετάνοιας. Ὁ Ζακχαῖος δημόσια ὁμολογεῖ τίς ἀδικίες πού διέπραξε καί ἐπανορθώνει. Μετάνοια χωρίς ἐπανόρθωση δέν νοεῖται.

Τό τέρμα τῆς πορεῖας εἶναι ἡ σωτηρία. Ἡ προσωπική καί οἰκο­γε­νειακή σωτηρία: «σήμερον σωτηρία τῷ οἶκῳ τούτῳ ἐγένετο», εἶπε ὁ Κύ­ριος στό Ζακχαῖο. Μαζί του σώθηκε κι ὁλόκληρη ἡ οἰκογένειά του. Ὅταν ἡ κεφαλή σωθεῖ, τότε σώζεται ὁλόκληρο τό σῶμα. Γιά τόν Ζακχαῖο ἀνέτειλε μιά νέα ζωή, τήν ὁποία κέρδισε μέ τή δύναμη τῆς ἀγάπης τοῦ Ἰησοῦ Χριστοῦ, ἀλλά καί μέ τή δική του προσπάθεια.

Ἀδελφέ, Ὅταν διαπιστώσεις ὅτι ζεῖς μακρυά ἀπό τόν Θεό μή ἀπογοητευθεῖς, ἀλλά ἀναζήτησε Ἐκεῖνον πού ἦλθε στόν κόσμο γιά νά συναντήσει καί σώσει τούς ἁμαρτωλούς. Ὁπλίσου μέ ταπείνωση καί τόλμη. Ζήτησε ἀπό τήν καρδιά σου νά σοῦ ἐμφανισθεῖ ὁ Χρι­στός. Δέν θά ἀργήσει. Θά σοῦ μιλήσει μέ τή γλῶσσα πού ἐννοεῖς. Θά σέ ἀπαλλάξει ἀπό τή δυστυχία τῶν παθῶν καί θά σέ εἰσαγάγει στή χαρά τῆς σωτηρίας. Μή λησμονεῖς ὅμως ὅτι πρέπει ἐσύ νά κάνεις τό πρῶτο βῆμα.

Την υγεία μας γιά τή δική τους ἀρρώστια, τόν πλοῦτο μας γιά τήν φτώ­χεια τους, τήν ἐξυπνάδα μας γιά τή φιλομάθειά τους, τή δύ­να­μη τοῦ ἀξιώ­ματός μας γιά τήν ἐξυπη­ρέ­τηση τῶν ἀναγκῶν τους. Ἄν ἔτσι δια­χει­ρισθοῦμε τίς δωρεές τοῦ Θεοῦ θ΄ ἀκούσουμε κατά τήν φρικτή ἡμέ­ρα τῆς κρίσεως τήν παρή­γο­ρη φωνή τοῦ δικαιοκρίτου: «Εὖ, δοῦλε ἀγα­θέ καί πιστέ εἴσελθε εἰς τήν χαράν τοῦ Κυρίου σου».