Τό ἐπανωκαλύμμαυχο στήν Ἱεραρχία

Ἐξ ἀφορμῆς ἑνός σχολίου τοῦ γνωστοῦ ἐπικοινωνιολόγου κ. Σω­τη­ρίου Τζούμα, πού ἀναρτήθηκε στό διαδίκτυο (26 Μαρτίου 2014 - www.agioritikovima.gr/arxeio/41406-ierarchia-me-ie) γιά τήν ἀπο­βο­λή τοῦ ἐπανωκαλύμμαυχου ἀπό τούς Σεβασμιωτάτους Μητρο­πο­λί­τες, μέλη τῆς Ἱεραρχίας, κατά τίς συνεδριάσεις τῆς Ἱεραρχίας, ἔχω νά ση­μειώσω τά ἑξῆς:

Ἀπό τήν δεκαετία τοῦ '90 ἄρχισε σιγά-σιγά στήν Ἐκκλησία τῆς Ἑλλάδος νά ἐπικρατεῖ ἡ κατάργηση τοῦ ἐπανωκαλύμμαυχου κατά τίς ὧρες τῶν συνεδριάσεων τῆς Ἱεραρχίας, ἐξαιρέσει τοῦ Ἀρχιε­πι­σκό­που-Προέδρου, τοῦ Ἀντιπροέδρου καί τοῦ Ἀρχιγραμ­μα­τέως, οἱ ὁποῖοι μέχρι σήμερα φέρουν τό ἐπανωκαλλύμαυχο, καθώς ἐπίσης καί οἱ ἑκάστοτε εἰσηγητές. Μερικοί ἀδελφοί αἰσθάνονταν ἀπό πρα­κτι­κῆς ἀπόψεως ἄβολα καί τό ἀπέβαλλαν. Ἔτσι ὁ ἕνας μετά τόν ἄλλο ἀφαιροῦσαν τό ἐπανωκαλύμμαυχο, ἀκόμα καί ἐκεῖνοι πού δέν συμφωνοῦσαν, ὑπεχώρησαν, διά νά μή χαρακτηρισθοῦν τυπολάτρες καί ἐγωκεντρικοί.

Ἔτσι ἐφθάσαμε εἰς τήν σημερινή μορφή τοῦ σώματος τῶν Ἐπι­σκό­πων, ἡ ὁποία, ὅπως ὀρθῶς τονίζει ὁ σχολιαστής, ὁμοιάζει μέ ἱερα­τική σύναξη.

Ὁ ὑπ΄ ἀριθ. 1/1977 (ΦΕΚ Α΄275) Κανονισμός τῆς Ἐκκλησίας τῆς Ἑλλάδος «Περί ἐργασιῶν τῆς Ἱερᾶς Συνόδου τῆς Ἱεραρχίας τῆς Ἐκ­κλησίας τῆς Ἑλλάδος», ρητῶς ὁμιλεῖ διά τήν χρήση τοῦ ἐπανω­κα­λύμμαχου. Συγκεκριμένα στό ἄρθρο 8 ἀναγράφεται: «Κατά τήν διάρκειαν τῶν συνεδριῶν οἱ Σεβασμιώτατοι Σύνεδροι φέρουσιν ἐπα­νω­καλύμμαυχον καί ἐγκόλπιον».

Μάλιστα ἡ παραβίαση τοῦ ὅρου αὐτοῦ ἐγκυμονεῖ κινδύνους ἀκυρώσεως τῶν ἀποφάσεων τῆς Ἱεραρχίας, ὅσο κί ἄν αὐτό φαίνεται παράλογο καί περίεργο. Ἐνθυμοῦμαι ἕνα περιστατικό, πού συνέβη κατά τήν ἐκλογή τοῦ ἀειμνήστου Ἀρχιεπισκόπου Χριστοδούλου.

Κατά τήν ψηφοφορία ἐντός τοῦ Μητροπολιτικοῦ Ναοῦ προσῆλθε ὁ Μητροπολίτης Λευκάδος καί Ἰθάκης Νικηφόρος ἄνευ ἐπανω­κα­λυμμαχίου. Τότε ὁ ἀντιπρόεδρος Μητροπολίτης Μεσση­νίας Χρυ­σό­­στομος (Θέμελης) τοῦ συνέστησε νά δανεισθεῖ ἀπό κά­ποιον ἄλ­λον Μητροπολίτη, διότι ἦταν δυνατόν νά ἀκυρωθεῖ ἡ ἐκλογή.

Παλαιότερα ὅλοι οἱ Σύνεδροι ἔφεραν μέχρι τέλους τό ἐγκόλπιο καί τό ἐπανωκαλύμμαυχο, ἀκόμα δέ καί οἱ Συνοδικοί τῆς Διαρκοῦς Ἱερᾶς Συνόδου, τινές τῶν ὁποίων κυκλοφοροῦσαν μέ τά διακριτικά τους καί μέ μπαστοῦνι καί ἐκτός τοῦ Συνοδικοῦ Μεγάρου.

Ἐντύπωση μᾶς προκαλεῖ ἡ παρουσία τῶν Μητροπολιτῶν τῶν ὁμο­δόξων Ἐκκλησιῶν κατά τίς Συνοδικές συνεδριάσεις μέ τό ἐγκόλ­πιο καί τό ἐπανωκαλύμμαυχό τους ἀπ΄ ἀρχῆς μέχρι τέλους. Ἀσφα­λῶς πέραν τῆς μεγαλοπρεπείας προσδίδει ἡ εἰκόνα αὐτή τῶν Ἀρχιε­ρέων τήν συναίσθηση τῆς ἱερότητος τῆς Συνοδικῆς συνεδριάσεως καί τῆς ἐν ἁγίῳ Πνεύματι ἀντιμετωπίσεως ἐκκλησιαστικῶν ζητημά­των.

Ἀξίζει νά ὑπομνήσουμε, ὅτι σέ ὅλες τίς Οἰκουμενικές Συνόδους οἱ συμμετέχοντες Ἐπίσκοποι ἦσαν ἐνδεδυμένοι ἅπασαν τήν Ἀρχιε­ρα­τική τους στολή, ὄχι μόνο κατά τήν ὥρα τῆς Θείας Λατρείας, ἀλ­λά καί στή συνέχεια, κατά τήν διεξαγωγή τῶν συζητήσεων, ὅπως μαρτυροῦν οἱ τοιχογραφίες τῶν Οἰκουμενικῶν Συνόδων, οἱ ὁποῖες μάλιστα δεσπόζουν στήν κυρία ὄψη τῆς αἰθούσης συνεδριάσεων τῆς Ἱεραρχίας στό Συνοδικό Μέγαρο καί στό Διορθόδοξο Κέντρο τῆς Πεντέλης.

Ἡ ἐπαναφορά λοιπόν τοῦ ἐπανωκαλύμμαυχου κατά τίς συνε­δριάσεις τῆς Ἱεραρχίας δέν εἶναι ρομαντική ὑπόθεση, ἀλλά περι­κλείει ἰδιαίτερη σημειολογία, τήν ὁποία δέν πρέπει νά ὑπο­τι­μή­σουμε.

Ἡ ἐξέλιξη τοῦ ὅλου θέματος ἀνατρέπει τήν ἐκκλησιαστική τάξη καί προσβάλλει τήν οὐσία. Πρῶτα ἀποβάλαμε τό ἐπανωκαλύμμαυχο. Στή συνέχεια ἀπο­βά­λαμε τό καλυμμαῦχι. Τώρα ἔχει σειρά τό ἐξώ­ρα­σο. Διερωτῶμαι, εἶναι τοῦτο σημεῖο ἁπλότητος ἤ ἐκκοσμικεύσεως;

+ Ὁ Φθιώτιδος Νικόλαος